همانطور که همه می‌دانید برای متمرکز ماندن سر جلسه آزمون ورودی مدارس تیزهوشان باید راندمان و بازدهی ذهن را بالا نگه دارید و از خستگی زود هنگام آن جلوگیری کنید. به صورت کلی در وحله اول باید بدانید که چه زمانی عملکرد ذهن سر جلسه آزمون تیزهوشان کاهش می‌یابد؟ سپس برای بر طرف کردن آن از راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان استفاده کنید.
هدف اصلی ما در ارائه این مطالب این است که راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان را با هم بررسی نماییم:
چرا بعد از بازه‌ی زمانی مشخصی عملکرد ذهن ما در انجام کارهای دشوار کاهش می‌یابد؟
دلایلی زیادی باعث می‌شود که تمرکز و عملکرد ذهنمان در حین انجام کارهای دشوار مانند آزمون دادن، کوه نوردی و … کاهش یابد، یکی از آن موارد، عوامل فیزیکی است که با هم بررسی می‌کنیم:
عوامل فیزیکی در مقابله با خستگی
فرض کنید که مغز شما تنها دو درصد از بدنتان را تشکیل داده است؛ اما یادتان باشد که این دو درصد معادل بیست درصد انرژی بدن شما را مصرف می‌کند. بله مصرف این میزان انرژی زیاد است؛ چون تمامی اطلاعات بدن شما از مغز صادر می‌شود. پس اگر مغز در دریافت انرژی دچار مشکل شود علائمی مانند خستگی، بی‌حوصلگی، کاهش تمرکز و … در شما ایجاد خواهد شد. مغز شما برای فعالیت در انجام کارهای دشوار نیاز به آب و انرژی دارد به همین دلیل مصرف به موقع این دو مورد از مهمترین راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان به حساب می‌آید.
. افزایش هیدراته بودن بدن با نوشیدن آب:
آب ضروری‌ترین عنصر برای تبدیل چربی به انرژی، نرم کردن مفصل‌ها و خارج کردن پسماند‌ها از بدن شما است. تحقیقات نشان می‌دهد که ارتباط نزدیکی بین نوشیدن آب و عملکرد مغز در حین انجام کارهای سخت وجود دارد. تقریباً 70 درصد بدن شما از آب تشکیل شده و می‌توان گفت تمام عملکردهای بدن وابسته به آب است؛ اما واقعاً چقدر به آب نیاز دارید؟
طبق گفته کلینیک مایو، یک فرد بالغ به طور متوسط هر روز بیش از 80 اونس آب از طریق تعریق، تنفس و ادرار از دست می‌دهد. زمانی که شما در حال استفاده از ذهن خود در انجام کارهای سخت هستید، این مسئله باعث مصرف مقدار آب بیشتری توسط مغز می‌شود. کمبود آب در هیدراتاسیون مغز می‌تواند منجر به از دست دادن حافظه کوتاه مدت و مشکل در محاسبات ریاضی شود. اصطلاحاً زمانیکه این اتفاق می‌افتد، عدم وضوح ذهنی، که گاهی اوقات به عنوان “مه مغزی” شناخته می‌شود در شما ایجاد خواهد شد. پس نوشیدن به موقع آب جز راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان است.
خود مغز تقریباً از 85 درصد آب تشکیل می‌شود. آب به مغز انرژی می‌دهد تا وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد. آب برای تولید هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی در مغز نیز مورد نیاز است. از آنجایی که مغز نمی‌تواند آب را ذخیره کند و شما دائماً از طریق تعریق و سایر عملکردهای بدن آب از دست می‌دهید، ضروری است که به طور مداوم هیدراته بمانید و آب بنوشید. وقتی مغزتان با ذخیره کامل آب کار می‌کند، می‌توانید سریع‌تر فکر کند، واضح‌تر تمرکز کنید و به صورت کلی عملکرد خود را افزایش دهید. پس به صورت کلی همانطور که گفتیم مصرف کردن به موقع آب حتی زمانیکه تشنه نباشید جز راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان به حساب می‌آید.
. کاهش مقدار انرژی بیشتر در حین انجام کار ذهنی دشوار:
بعد از انجام یک فعالیت ذهنی سخت، مغز شما ممکن است احساس کند که انرژی زیادی را از دست داده است. اما آیا مغز شما هنگام درگیر شدن در فعالیت‌های ذهنی نسبت به سایر مواردی مانند تماشای تلویزیون، کارکردن با گوشی موبایل و … انرژی بیشتری می سوزاند؟
برای پاسخ به این سوال، باید عملکرد سلول‌های عصبی واقع در مغز را بررسی کنیم. منبع انرژی اصلی سلول‌های مغز مولکولی به نام آدنوزین تری فسفات است که بدن شما آن را از طریق قند و اکسیژن تامین می‌کند. ردیابی مصرف انرژی مغز را می‌توان با استفاده از میزان جذب قند و اکسیژن انجام داد، اما اکسیژن گزینه قابل دسترس‌تری است. با ردیابی مصرف اکسیژن مشخص می‌شود، مغز حدود 20 درصد از انرژی مصرفی بدن را به خود اختصاص می‌دهد، علیرغم اینکه فقط 2 درصد از وزن کل بدن را دارا می‌باشد. این مقدار حدود 3/0 کیلووات ساعت (کیلووات ساعت) در روز است که بیش از 100 برابر نیاز روزانه یک گوشی هوشمند معمولی به حساب می‌آید و معادل 260 کالری یا 1088 کیلوژول در روز است. (متوسط کل انرژی مصرفی یک بزرگسال حدود 8700 کیلوژول در روز است).
محاسبه مقدار مصرف اکسیژن توسط مغز به چه صورت انجام می‌شود؟
در سال 2012، دیوید اتول، عصب شناس بریتانیایی و همکارانش مصرف اکسیژن را در برش‌هایی از مغز موش اندازه گیری کردند. آنها مشخص کردند که حدود 25 درصد انرژی مورد نیاز برای فعالیت‌های معمولی مصرف می‌شود و 75 درصد عمده آن برای پردازش اطلاعات، مانند محاسبات و انتقال سیگنال‌های عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ما نمی‌توانیم مصرف انرژی مغز را در انسان به این روش اندازه‌گیری کنیم، اما می‌توانیم میزان اکسیژن را دنبال نماییم، زیرا افزایش فعالیت مغز به اکسیژن بیشتری نیاز دارد. یکی از روش‌های اندازه‌گیری تغییرات مصرف اکسیژن بدن، اندازه‌گیری سطح دی اکسید کربن از طریق دستگاه کاپنوگرافی (جایی که هوا به داخل لوله می‌رود) است.
تحقیقات در واقع نشان می‌دهد که افزایش بار ذهنی (مانند انجام محاسبات ذهنی، استدلال، یا انجام چند کار) با افزایش مصرف اکسیژن (که از طریق انتشار دی اکسید کربن اندازه گیری می‌شود) مرتبط است. با این حال، افزایش مصرف اکسیژن می‌تواند به دلیل واکنش کل بدن به یک موقعیت هیجانی و استرس‌زا و عدم انعکاس تغییرات واقعی در فعالیت مغز باشد. به همین دلیل زمانیکه از ذهن خود برای کارهای دشوار استفاده می‌کنید مصرف انرژی افزایش پیدا می‌کند و برای بهبود آن این مقدار باید جایگزین شود.
عوامل دیگری نیز وجود دارد اما مهمترین آنها مواردی بودند که با هم مطرح کردیم. اکنون قصد داریم ادامه راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان را با هم بررسی کنیم.
در حالی که میزان تمرکز افراد با هم متفاوت است، تحقیقات نشان می‌دهد، که یک انسان به طور متوسط فقط می‌تواند حدود 15 الی 20 دقیقه روی یک کار سخت و مشکل دقت خود را حفظ کند. کار سخت را می‌توان به متمرکز ماندن در حین یک آزمون، نوشتن در حین یادگیری و … نسبت داد.
راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان:
1) هیدراته بمانید:
بهتر است قبل از آزمون تیزهوشان مقداری آب میل کنید و در حین آزمون دادن هر 15 الی 20 دقیقه مجدد مقدار کمی آب بنوشید تا احساس خستگی ناشی از آن از بین برود.
2) در زمان مناسب خوراکی میل کنید:
همانطور که مطرح کردیم زمانی که شما از ذهن خود به صورت دائمی استفاده می‌کنید، بدن شما انرژی بیشتری مصرف می‌کند. مصرف خوراکی مناسب یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان به حساب می‌آید. برای اینکه عملکرد ذهنمان کاهش پیدا نکند، این انرژی مصرف شده باید جایگزین و تامین شود. دانش‌آموزان باید حتما همراه خود توت خشک، آجیل، شکلات تلخ داشته باشند تا هر 20 دقیقه یک بار از آنها مصرف کنند. خواندن مقاله بهترین تغذیه برای آزمون تیزهوشان در این زمینه می‌تواند کمک کننده باشد.
3) پوزیشن خود را هر 20 دقیقه یک بار در حد چند ثانیه تغییر دهید:
بهتر است هر 20 دقیقه یک بار، از جای خود در حد چند لحظه بلند شوید و بشینید، یا اینکه از حرکت کششی کشیدن دستان خود استفاده نمایید، تا خون بهتر در بدن شما جریان یابد. این روش به تمرکز بهتر و کاهش خستگی در بدن کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری:
به صورت کلی همانطور که مطرح کردیم، آزمون دادن یک کار سخت برای ذهن است؛ زیرا مغز دائما در حال تحلیل اطلاعات قرار دارد. به همین دلیل بهتر است هر 20 دقیقه یک بار در قدم اول 30 ثانیه نفس عمیق بکشید، بعد از آن از جای خود در حد یک ثانیه بلند شوید و بعد بنشینید یا اینکه حرکت کششی با دستان خود به صورت نشسته انجام دهید تا خون بهتر در بدن حرکت نماید، بعد از آن خوراکی که آماده کرده‌اید را جهت بازگشت انرژی میل نمایید، تا عملکرد ذهن مانند قبل شود و در نهایت برای هیدراته ماندن مقدار کمی آب بنوشید. تمامی این فرآیندها راهکارهای مقابله با خستگی در آزمون تیزهوشان هستند که باید سر جلسه آزمون رعایت کنید تا بهترین نتیجه را از تلاش و زحمت خود برای قبولی در آزمون مدارس سمپاد بدست آورید.
