یکی از رایج‌ترین سؤالاتی که از دانش‌آموزان در نوشتن جزوات تیزهوشانی می‌پرسند این است که “چه مواردی را باید در جزوات درسیم ثبت کنم؟”
همانطور که همه می‌دانیم نوشتن جزوات تیزهوشانی صحیح و کار آمد یکی از مهم‌ترین عوامل یادگیری است. متاسفانه اکثر دانش‌آموزان در جزوه نویسی، خلاصه برداری، حاشیه‌نویسی و … مشکل دارند. متاسفانه این‌ها مواردی هستند که در هیچ مدرسه‌ای تدریس نمی‌شود. خیلی از خانواده‌ها بر این باورند که حضور فرزندشان سر کلاس تنها عامل یادگیری مباحث تدریس شده است ولی خوب حقیقت اینطور نیست. تقریبا 45 درصد از فرآیند یادگیری سر کلاس با حضور و دقت دانش‌آموز به مباحث تدریش شده و 65 درصد دیگر باید با مطالعه همان مباحث و انجام تکالیف صورت پذیرد. یادتان باشد لازمه داشتن مطالعه خوب در منزل داشتن یک جزوه خوب و کارآمد است. به همین دلیل اهمیت نحوه صحیح جزوه نویسی خیلی بالاست.
گاهی اوقات ما نیازی به نوشتن جزوات تیزهوشانی نداریم، اما با این حال این کار را انجام می‌دهیم یا برخی از موارد فکر می‌کنیم که نیازی به یادداشت برداری در کلاس نداریم، اما بعداً متوجه می‌شویم که استاد در حال صحبت درباره‌ی مباحث مهمی بود که واقعاً باید در جزوه ثبت می‌کردیم. حالا یک سوال، از کجا این مورد را متوجه شویم و آیا واقعاً جزوه نویسی در کلاس از اهمیت بالایی برخوردار است؟
برخی از معلمان در مدرسه به ویژه در دوره‌های ابتدایی و دبیرستان دوره اول به دانش‌آموزان می‌گویند که زمان آن است تا جزوات خود را باز نمایید و مواردی که می‌گوییم را ثبت کنید (این معلمان کسانی هستند که سر کلاس پای تخته مطالب مهم را ثبت می‌کنند). اما معلمان دیگر مخصوصا در مدارس دولتی از دانش‌آموزان انتظار دارند که دانش‌آموزان خودشان مطالبی که آن‌ها می‌گویند را ثبت کنند. این معلمان متاسفانه پای تخته مطالب مهم را ثبت نمی‌کنند و دانش‌آموز همیشه در نوشتن جزوات درسی عقب می‌ماند.
پس زمانیکه که سیستمی برای نوشتن جزوات تیزهوشانی از صحبت‌های معلم داریم، باید بدانیم که واقعاً چه هنگامی، زمان مناسب برای نوشتن نکات مهم است. نکات زیر به ما کمک می‌کنند تا زمان نوشتن مطالب مهم در کلاس را متوجه شویم:
اگر ADHD دارید، ممکن است بخواهید از این استراتژی یادداشت برداری استفاده کنید.
نکاتی برای دانستن زمان جزوه نویسی در کلاس
1) اطلاعات نوشته شده روی تخته را در جزوات تیزهوشانی بازنویسی کنیم:
اگر معلم مطالبی را روی تخته بنویسد یا رسم کند. واضح است که این یک نشانه مهم برای دانش‌آموز خواهد بود.
2) نوشتن مثال‌ها و نکات اصلی
اگر معلم ما برای توضیح مفهومی مثال می‌آورد، قطعا این مفهوم مهم بوده و مثال‌های حل شده بهتر است در جزوات تیزهوشانی ثبت شود. معلم ممکن است این مثال‌ها را بنویسد یا فقط شفاهی آن‌ها را فهرست نماید. مثال‌ها همیشه به ما کمک می‌کنند تا اطلاعات را بهتر درک کرده و به خاطر بسپاریم، بنابراین آن‌ها را یادداشت کنید.
3) تعاریف و مفاهیم
تعاریف کلمات مهم مورد استفاده در کلاس را بنویسید. اگر تعریف کلمه‌ای را که معلم ما بارها و بارها استفاده می‌کند ندانیم، باعث می‌شود که درک کافی از مطالب جدید بدست نیاوریم. تعاریف اولیه ستون‌های یادگیری درس هستند. یادتان باشد برای یادگیری صحیح باید ستون‌های اصلی هر مبحث را خوب درک نمایید تا بتوانید جزوات تیزهوشانی دقیقی را متناسب با خودتان بنویسید.
4) درس افتتاحیه
بسیاری از معلمان کلاس را با یک درس کوتاه شروع و سپس فعالیت‌های مختلفی را برای تقویت درس تعیین می‌نمایند. اگر معلمان یا اساتید ما کلاس‌های خود را به این ترتیب تنظیم می‌کنند، باید همیشه اطلاعات ارائه شده در 10 – 15 دقیقه اول کلاس را یادداشت برداری یا در جزوات تیزهوشانی ثبت نماییم. همانطور که گفتیم مفاهیم اصلی همیشه در ابتدای مباحث درسی صورت می‌پذیرد. این مفاهیم شامل تعاریف و معانی اصلی واژگان آن درس خواهد بود.
5) اطلاعات داده شده در جلسات بررسی مطالب گذشته
اگر امتحانی در راه است و معلم ما وقت کلاس را به مرور مطالب اختصاص می‌دهد، باید مطالبی که در کلاس، مرور مطالب گذشته ارائه شده را بررسی نماییم. در این کلاس مطالب قبلی متناسب با صلاحدید استاد بررسی خواهند شد. با بررسی این موارد می‌توانیم به صحت مطالب نوشته شده پی ببریم و مجددا اگر نکته‌ای را در جزوه یادداشت نکرده باشیم ثبت نماییم. در ضمن مطالبی که معلم مرور می‌کند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که می‌توانیم آن‌ها را در جزوات خود مشخص یا کاملش کنیم.
6) اطلاعاتی که معلم در مورد آن‌ها مشتاق است
اگر معلم ما هنگام صحبت کردن در مورد چیزی ناگهان انرژی شدیدی پیدا کرد یا لحن خود را تغییر داد یا اینکه تن صدای خود را بالا یا پایین برد، سرنخ خوبی از این است که اطلاعاتی که او در مورد آن صحبت می‌کند مهم خواهد بود و ارزش نوشتن دارد.
7) اطلاعاتی که معلم بعد از نوشتن یک فرمول یا نکته مطرح می‌کند
معمولا زمانیکه استاد یک مثال مهم را حل می‌کند یا یک فرمول را پای تخته می‌نویسد، بعد از آن نکات مهمی را عنوان می‌کند که متناسب با آن مبحث است. این نکات باید توسط دانش‌آموزان در جزوات تیزهوشانی ثبت شود.
نکات نهایی در مورد یادداشت برداری در کلاس
ما در آموزشگاه خط علم در اولین جلسات مشاوره و پشتیبانی به دانش‌آموزان نحوه صحیح جزوه نویسی را یاد می‌دهیم تا آن‌ها بتوانند جزواتی عالی برای خود در حین تدریس بنویسند. البته که ما برای هر جلسه جزوه هر معلم را در خدمت دانش‌آموزان عزیزمان قرار می‌دهیم تا آن‌ها هیچ دغدغه‌ای نداشته باشند. به صورت کلی با توجه به مطالب گفته شده ما یاد گرفتیم که چه زمانی باید جزوه نویسی کنیم زیرا باید یادمان باشد داشتن یک جزوه صحیح برای ما در حین مطالعه مجدد خیلی با ارزش است. یک جزوه صحیح و کارآمد به ما کمک می‌کند تا اگر در آینده برخی از مطالب از ذهنمان پاک شد، مجددا با مطالعه جزوه آن مطالب را به یادآوریم. بهتر است از جزوات دیگران برای خودمان استفاده نکنیم، زیرا در آن جزوات مطالبی نوشته شده است که از دید آن‌ها مهم خواهد بود.
