استرس، یه جورایی نمک و فلفل زندگیه! گاهی اوقات طعمش تلخه، گاهی هم تند و تیز. امّا اگه اندازه باشه، میشه باهاش کنار اومد و حتی ازش به عنوان یه انگیزه برای ادامه دادن استفاده کرد. پس انگار داشتن استرس در آزمون تیزهوشان یه جورایی لازم و ضروریه. کساییکه اصلاٌ استرس ندارند، نمی‌تونند 100% آدم‌های موفقی باشند؛ چون هیچ انگیزه و انرژی برای حرکت به سمت موفقیت ندارند.
در این مقاله از مجله خط علم میخایم در مورد استرس در آزمون تیزهوشان باهاتون صحبت کنیم و ریشه‌یابی کنیم که دلیل اصلی استرس چیه؟ و چطور میشه با این مهمون ناخونده دوست شد و ازش به نفع خودمون در مسیر تیزهوشانی شدن استفاده کرد.
چه موقع استرس در آزمون تیزهوشان میتونه نگران‌کننده باشه؟
زمانی استرس در آزمون تیزهوشان میتونه خطرناک باشه که از کنترل ما خارج بشه و با نزدیک‌تر شدن به زمان آزمون تیزهوشان بیشتر و بیشتر شه و کاملاً فضای ذهنی ما رو احاطه کنه و عملاً راندمان ما رو پایین بیاره.
اگه دقت کرده باشید: استرس باعث نمیشه تعداد تست‌هامون یا ساعات مطالعتی‌مون پایین بیاد؛ امّا باعث کاهش تمرکز، راندمان و بازدهی ما میشه و نهایتاً باعث میشه مطالب درسی رو کمتر و کمتر و کمتر بفهمیم.
همه ما توی زندگیمون، درس خوندمون یا آزمون‌های سختی که پیش رومون بوده حالا یا آزمون های عملی یا آزمون زندگی دچار استرس و اضطراب شدیم ولی کنترل این شرایط راهکار داره. باید ببینیم ریشه این اضطراب از کجاست و اون رو در مسیر درستش قرار بدیم: یعنی یه تهدید رو به یه فرصت تبدیل کنیم.
قطعاً هممون تا حالا تجربه داشتیم سر جلسه آزمون‌های شبیه ساز تیزهوشان به محض اینکه بلد نیستیم یه سوال رو حل کنیم، دلمون یه جوری میشه و فضای ذهنمون از اضطراب پُر میشه.
یا وقتی داریم درس می‌خونیم و مطلبی رو متوجه نمی‌شیم یک سری افکار منفی میاد سراغمون و بلافاصله دچار استرس میشیم و از اونجا به بعد اصلاً متوجه نمی‌شیم درس داره چی میگه. اما چرا این اتفاق میافته؟ دلیل اصلیش چیه؟
چرا استرس در آزمون تیزهوشان سراغ ما میاد؟
واقعاً استرس در آزمون تیزهوشان اتفاق میافته؟ چرا این مهمان ناخونده درست در حساس‌ترین لحظه تمام کنترل ذهن ما رو دست میگیره؟ چه اتفاقی درون ذهن ما میافته؟
خب همه چیز برمیگرده به ذهن ما. بیاید اول از همه ساختار ذهن رو بشکافیم؛ تا کامل با عملکردش آشنا بشیم. ذهن ساختاراً و ذاتاً دوست داره در اغلب اوقات، موارد منفی رو به ما یادآوری میکنه و شکست‌ها رو به یادمون بیاره . بیاید با یه مثال کاملاً لمسش کنیم:
اگه به ما بگن در مورد بهترین دوستمون صحبت کنیم، چیکار می‌کنیم؟ تمام موفقیت‌های دوستمون یادمون میاد و شروع می‌کنیم از موفقیت‌ها و خوبی‌های او صحبت کردن؛ امّا اگه بهمون بگن از خودمون شروع کنیم، یک روز تمام در مورد ناتوانی‌ها، شکست‌هامون صحبت می‌کنیم. این‌ها همه بخاطر عملکرد ذهنه!
پس اگه ما بتونیم ذهنمونو کنترل کنیم هیچ وقت دچار استرس در آزمون تیزهوشان نخواهیم شد.
چطور استرس در آزمون تیزهوشان را کنترل کنیم؟
مهم‌ترین سوال برای موفقیت در آزمون تیزهوشان پیداکردن جواب این سوال هست که چطور توی دسته آدمایی باشیم که روی ذهنمون کنترل داریم؟ شناسایی اینکه اصلاً چه افرادی دچار استرس در آزمون تیزهوشان میشین برای شروع حل این مشکل میتونه به ما کمک کنه.
اولاً افرادی دچار استرس در آزمون تیزهوشان میشن که اعتماد به نفسشون و عزت نفسشون پایینه؛ پس اگه بخوایم وقتی دچار استرس شدیم؛ بتونیم کنترلش کنیم باید روی اعتماد به نفسمون کار کنیم.
از طرف دیگه ریشه اصلی استرس در آزمون تیزهوشان از ترس میاد: ترس از شکست، ترس از مسئولیت پذیری، ترس از پاسخگو بودن به خانوادها، پدر، مادر و اقوام:
- اگه قبول نشم جواب پدر مو چی بدم، این همه برام هزینه کردن؟
- اگه قبول نشم آیندم چی میشه؟
- اگه این تست رو نفهمم و توی آزمون بیاد چی؟
اگه سر جلسه آزمون چندتا سوال پشت سرهم اومد ُ من بلد نبودم و دچار استرس شدم چطور خودمو کنترل کنم؟
اینجا ذهن دقیقاً کارشو شروع میکنه و هی بهت القا میکنه آزمون رو داری خراب میکنی و دچار استرس در آزمون تیزهوشان میشی. راهکار یه جمله است؛ به خودمون با اقتدار بگیم: “اگه این 4-5 سوال رو من نتونستم حل کنم؛ پس مطمئنم هیچ کس دیگه‌ای هم نتونسته حل کنه.”
این جمله مثل یه آب سرد تمام تنمون رو خنک میکنه. اینطوری خیالمون راحت میشه و میگیم: “من اینقدر قدرتمندم و اینقدر سوالات خاص کار کردم؛ پس این سوالات خیلی سخت رو طراح از قصد گذاشته تا بقیه هم نمی‌تونن حلش کنن.”
چکار کنم افکار مزاحم موقع درس خوندن سراغم نیاد؟
با نزدیک شدن به زمان آزمون تیزهوشان، موقع درس خوندن مدام نگران این هستیم که آیا مطلب رو کامل دارم متوجه میشم یا نه؟ این موضوع استرس و وسواس مطالعاتی‌ام با خودش میاره و شروع می‌کنیم سوال رو چند بار حل کردن. یه مطلب رو چندبار خوندن. حالا به جای درک عمیق سوال، داری مطالب رو حفظ میکنی که خیلی خطرناکه. چون یاد گرفتن با حفظ کردن خیلی فرق داره اینجا بهت کامل توضیح دادیم علتش رو.
حالا راه حل چیه ؟ “چالش موفقیت“ یه برگه بردار، تمام موفقیت ها، دستاوردهای کوچیک و بزرگتو روی این برگه بنویس؛ حتی از کلاسایی که شرکت کردی، تعداد تست ها و کتاب هایی که زدی و خیلی چیزایی که انجام دادی همه رو یادداشت کن.
حالا این برگه باید دقیقاً نصب شه جایی که هر روز جلوی چشمامون باشه و بهمون یادآوری کنه ما بی نظیریم و سعی کنیم کامل فضای ذهنمونو مثبت کنیم.
وقتی کل فضای ذهن مثبت میشه دیگه هیچ وقت جایی برای افکار منفی در ذهن نداریم و ذهن مارو احاطه نمیکنن و خیلی راحت می‌تونیم هر روز تمرین کنیم که چطوری ذهنمونو کنترل کنیم.
لپ کلام در مورد استرس در آزمون تیزهوشان
یه نکته ریز امّا خیلی مهم: وقتی استرس در آزمون تیزهوشان شروع میشه بدترین حالت رو در نظر بگیریم: مثلاً از خودمون بپرسیم: اگه قبول نشم چی میشه؟ اینجوری خیلی از بار روانی منفی که روی ذهنمون هست برداشته میشه و می‌بینیم که در بدترین حالت چه اتفاقی میافته و دیگه اون حس بد رو نداریم.
و از همه مهم‌تر برای کنترل استرس روی اعتماد به نفس ، ایمان به خودت و عزت نفست خیلی کار کنیم تا با اعتماد به نفس کامل راهی آزمون بشیم و بدرخشیم!
