شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در زمان مطالعه یا شرکت در آزمون شبیه ساز تیزهوشان بعد از گذشت مدتی کوتاه، حواستان پرت شده و دیگر قادر به تمرکز نبوده‌اید. اما چرا؟ مشکل اصلی این است که اغلب دلیل حواس‌پرتی خود را نمی‌دانیم. ذهن، مثل یک دونده حرفه‌ای، وقتی به چندین مسیر کشیده شود، نمی‌تواند به مقصد برسد. اگر به چند کار مختلف فکر کنیم، انرژی‌مان تقسیم شده و نتیجه‌ای نمی‌گیریم.
در آزمون تیزهوشان، تمرکز نقش اساسی دارد. هر لحظه‌ای که حواستان پرت شود، انگار دارید وقت و انرژی‌تان را از دست می‌دهید. اما خبر خوب این است: تمرکز یک مهارت است و می‌توانید آن را یاد بگیرید و تقویت کنید. با تمرین، شما هم می‌توانید ذهن خود را مثل یک لنز قوی، دقیقاً روی هدفتان تنظیم کنید و بهترین نتیجه را بگیرید. بیاید با هم راهکارهای حفظ تمرکز را برای موفقیت در آزمون تیزهوشان را در این مقاله از خط علم یاد بگیریم.
2 دلیل اصلی در مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان
مشکل در داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان معمولاً از یکی از دو عامل زیر ناشی می‌شود:
الف) نمی‌دانم باید روی چه چیزی تمرکز کنم.
ب) نمی‌توانم تمرکزم را برای طولانی مدت حفظ کنم.
اولین قدم برای غلبه بر این چالش، شفاف‌سازی هدف است. باید دقیقاً بدانید برای چه چیزی تمرکز می‌کنید؛ آیا در حال مطالعه اولیه هستید یاتست می‌زنید؟ این آگاهی مسیر شما را روشن‌تر می‌کند و احتمال حواس‌پرتی را کاهش می‌دهد.
اگر قصد دارید درس بخوانید، بهتر است ابتدا دغدغه‌های ذهنی‌تان را برطرف کنید. ذهن آرام، کلید داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان است. یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات دانش‌آموزان این است که بدون تعیین اولویت‌ها، تلاش می‌کنند روی همه چیز همزمان تمرکز کنند. چرا این اتفاق می‌افتد؟
5 مانع مخفی داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان و راه‌حل‌های طلایی
تمرکز برای آزمون تیزهوشان شاید در نگاه اول یک مهارت عجیب و دست‌نیافتنی به نظر برسد. اما حقیقت این است که اکثر دانش‌آموزان با چند مانع ساده روبه‌رو هستند که اجازه نمی‌دهد تمام توانشان را به کار بگیرند. اگر شما هم گاهی احساس می‌کنید نمی‌توانید درست تمرکز کنید، نگران نباشید! در اینجا با هم به سراغ 5 مانع اصلی و راه‌حل‌های ساده ولی کاربردی می‌رویم.
1. مدام به تعویق انداختن کارها
می‌دانید باید درس بخوانید، اما هر بار به خودتان می‌گویید: “بعداً انجامش می‌دم!” این “بعداً” گاهی به قدری کش می‌آید که زمان از دستتان می‌رود. دلیلش چیست؟ شاید واقعاً نمی‌دانید چرا باید همین حالا شروع کنید.
راه‌حل: هدف‌های کوچکی برای خودتان تعیین کنید. مثلاً بگویید: “فقط امروز این 5 سوال را حل می‌کنم.” هر بار که کاری را انجام می‌دهید، حس خوبش را به خودتان یادآوری کنید. خواندن مقاله ۸+۱ قدم تا برنامه‌ریزی برای قبولی در آزمون تیزهوشان قطعاً می‌تواند در تعیین اهدافِ شما کمک‌کننده باشد.
2)کمال‌گرایی؛ دشمن آرامش ذهنی
آیا شما هم گاهی فکر می‌کنید یا باید همه چیز بی‌نقص باشد یا اصلاً هیچ کاری انجام ندهید؟ این همان دام کمال‌گرایی است.
راه‌حل: به جای اینکه دنبال بی‌نقص بودن باشید، به خودتان بگویید: “من بهتر از دیروز تلاش می‌کنم.” هدف این است که یاد بگیرید، نه اینکه فقط بی‌عیب باشید.
3) نبود هدف مشخص؛ چرا درس می‌خوانم؟
تمرکز بدون هدف، مثل رانندگی در خیابان‌های تاریک بدون چراغ است. اگر ندانید چرا درس می‌خوانید، مغزتان هم نمی‌داند چرا باید روی مطالعه تمرکز کند.
راه‌حل: به خودتان بگویید: “من برای رسیدن به هدفم، برای شگفت‌زده کردن خودم و خانواده‌ام، و برای موفقیت بزرگ و قرار گرفتن در لیست افتخار آفرینان خط علم تلاش می‌کنم.”
4) پرش‌های ذهنی؛ وقتی مغزتان دائم به جاهای دیگر می‌رود
احتمالاً برایتان پیش آمده که وسط درس خواندن ناگهان به این فکر کنید که فردا چه بپوشید یا امروز دوستتان چه گفت! این یعنی ذهن شما مشغول است و کنترل آن در دستان شما نیست.
راه‌حل: قبل از شروع مطالعه، یک دفترچه بردارید و هر چیزی که در ذهنتان است، روی کاغذ بنویسید. به ذهنتان بگویید: “الان وقت درس خواندن است، نه وقت فکر کردن به این مسائل.”
5) مطالعه نادرست؛ خستگی به جای یادگیری
خیلی از دانش‌آموزان فکر می‌کنند باید ساعت‌های طولانی بدون وقفه درس بخوانند. اما این اشتباه است! مغز شما مثل یک ماشین نیاز به استراحت دارد.
راه‌حل: هر 45 دقیقه مطالعه، 10 دقیقه استراحت کنید. در این زمان کوتاه، حرکت کنید، آب بنوشید و ذهنتان را آزاد کنید. همچنین می‌توانید برای رفع خستگی مقاله با حس خستگی و ناامیدی که سراغم میاد، چکار کنم؟ را بخوانید.
اگر مشکل حفظ تمرکز دارید
قبل از اینکه حواستان پرت شود، باید 5 تا 10 دقیقه روی یک کار دیگر تمرکز کنید. مثلا درس خواندن را متوقف و یک موسیقی بدون کلام گوش دهید.
خیلی از افرادی که ADHD دارند برای مطالعه دروس از روش مطالعه ایستاده یا مطالعه با صدای بلند استفاده می‌کنند. داشتن مطالعه با صدای بلند به شما خیلی در حفظ تمرکز کمک می‌کند.
چگونه داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان را به اوج برسانیم؟
تمرکز مثل یک عضله است؛ اگر خوب تمرینش ندهید، ضعیف می‌شود. اما خبر خوب این است که با چند استراتژی ساده، می‌توانید قدرت تمرکز خود را تقویت کنید و آن را به ابزاری برای موفقیت در آزمون تیزهوشان تبدیل کنید. بیایید ببینیم چگونه می‌توانید روی هدف اصلی خود یعنی قبولی در آزمون تیزهوشان، متمرکز شوید.
الف) اگر نمی‌دانید روی چه چیزی تمرکز کنید:
حس می‌کنید در میان کتاب‌ها و جزوه‌ها گم شده‌اید؟ مشکل شما مشخص است: هدف و برنامه‌ای واضح ندارید.
- راه‌حل: ابتدا مشخص کنید دقیقاً چه می‌خواهید. آیا می‌خواهید در درس ریاضی پیشرفت کنید؟ یا مشکل شما مبحث‌های علوم است؟ سپس با یک برنامه مطالعاتی که متناسب با روحیات و نیازهایتان باشد، شروع کنید. برنامه‌ریزی درست مثل داشتن یک نقشه است؛ بدون آن، مسیر دشوار و سردرگم‌کننده می‌شود.
- مثال: اگر می‌خواهید مبحث ضرب کسرها را یاد بگیرید، ابتدا یک روز را به مفهوم ضرب و روز دیگری را به مفهوم کسر اختصاص دهید. قدم به قدم پیش بروید تا به نتیجه برسید. نحوه نوشتن یک برنامه مطالعاتی برای تیزهوشان را اینجا توضیح داده‌ایم.
ب) وقتی تمرکز دوام نمی‌آورد، چه کنیم؟
احساس می‌کنید نمی‌توانید طولانی مدت روی درس خواندن تمرکز کنید؟ این طبیعی است، اما باید راه‌های درست برای تقویت این مهارت را بشناسید.
- راه‌حل:
- پاکسازی محیط مطالعه: فضای مطالعاتی خود را از هر چیز اضافی و عامل حواس‌پرتی مثل تلفن همراه یا اسباب‌بازی‌ها خالی کنید.
- یادداشت‌برداری بصری: یک کاغذ چسبناک بردارید و دقیقاً بنویسید روی چه موضوعی کار می‌کنید. این یادآوری کوچک می‌تواند ذهن شما را متمرکز نگه دارد.
- مطالعه در بازه‌های کوتاه: به جای مطالعه طولانی و خسته‌کننده، در بازه‌های 45 دقیقه‌ای درس بخوانید و سپس 10 دقیقه استراحت کنید.
یک تمرین جالب برای شما
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که هنگام مطالعه، با خودتان صحبت کنید؟ بله، درست خواندید! مطالعه با صدای بلند می‌تواند به ذهن شما کمک کند تا بهتر روی مطلب تمرکز کند و آن را عمیق‌تر به یاد بسپارد.
جمع‌بندی
تمرکز یک مهارت است که با تمرین و برنامه‌ریزی، قوی‌تر می‌شود. اگر گاهی احساس سردرگمی یا خستگی می‌کنید، طبیعی است؛ اما این را بدانید که هر گامی که برای بهتر شدن برمی‌دارید، شما را به موفقیت در آزمون تیزهوشان نزدیک‌تر می‌کند. پس از همین امروز شروع کنید و با تغییرات کوچک، مسیر خود را هموارتر کنید. شما از همین حالا یک قدم به قبولی نزدیک‌تر شده‌اید.
شما برای داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان چه راهکاری دارید؟ راز موفقیت خودتان را در کامنت‌ها با ما و دوستانتان به اشتراک بگذارید.
