یکی از رایج‌ترین مواردی که اکثر دانش‌آموزان بیان می‌کنند مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان است و نکته مهمتر این است که دلیل آن را هم نمی‌دانند. به صورت کلی بزرگترین مشکل دانش‌آموزان عدم حفظ تمرکز چه در حین درس خواندن و چه در حین آزمون دادن است. این مورد سبب می‌شود تا به صورت مداوم حواسشان بعد از گذر اندکی زمان پرت شود. زمانی که شما کاری را بدون تمرکز انجام می‌دهید، دقیقا مانند این است که هیچ فعالتی توسط شما صورت نپذیرفته است زیرا در حین انجام آن فرآیند مغزتان درگیر فعالیت دیگری است. پس به صورت کلی مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان کار دشواری است و برای یادگیری این مورد باید آزمون دادن را تمرین کنیم. بیایید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید در حال صحبت با شخصی هستید که ناخودآگاه حواستان پرت می‌شود. اگر آن شخص از شما سوال کند که در مورد چی صحبت می‌کردم قطعا شما نمی‌توانید پاسخ او را دقیق بیان کنید، زیرا در زمان گوش دادن حواستان پرت شده و دیگر تمرکز روی صحبت های او نداشتید. یا اینکه فرض کنید سر کلاس هستید و در حال بررسی کتابی در حال خواندن توسط شخص دیگری قرار دارید. اگر حتی یک لحظه تمرکز خود را از دست دهید، متن در حال خواندن را گم خواهید کرد. اکنون فرض کنید که در حال آزمون دادن هستید. داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان لازمه موفقیت شما در این امتحان است.
تقریباً همه افراد مبتلا به ADHD با پرش ذهنی دست و پنجه نرم می‌کنند، این دسته از افراد معمولا در انجام کارهایشان سرعت عمل بالایی نسبت به دیگران دارند و از سطح هوشی بالاتری برخوردار هستند، البته این مورد در دراز مدت قابل درمان است. این دسته از انسان‌ها قدرت تمرکز بسیار پایینی نسبت به دیگران دارند و همیشه مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان را دارند.
به صورت کلی دو دلیل اسلی جهت تمرکز نداشتن وجود دارد.
به عبارت دیگر، مسائل مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان تقریباً همیشه از یکی از موارد زیر نشات می‌گیرد:
الف) نمی‌دانم روی چه چیزی تمرکز کنم
ب) نمی‌توانم تمرکزم را در دراز مدت حفظ کنم
در اولین قدم شما باید بدانید که برای چه چیزی تمرکز می‌کنید تا دیگر مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان نداشته باشید. اگر قصد درس خواندن دارید بهتر است قبل از شروع مطالعه تمامی دغدغه‌های ذهنی خود را برطرف نمایید تا به مشکل بر نخورید. یکی از بزرگترین اشتباهات دانش‌آموزان این است که نمی‌دانند روی چه چیزی باید تمرکز کنند. که دلایل آن به شرح زیر است:
1) زیاد به تعویق انداختن
خیلی از دانش‌آموزان متاسفانه کارهای خود را مدام به عقب می‌اندازند و دلیل اصلی آن هم مصمم نبودن برای رسیدن به اهدافشان است. به صورت کلی فرزندان آینه‌هایی از تکرار رفتار پدران و مادران هستند. اگر پدر و مادر مدام کارهای خود را در جلوی فرزندان به تاخیر بیاندازند متاسفانه فرزند با دیدن این مورد، رفتار آن‌ها را در ضمیر ناخدآگاه خود ذخیره می‌کنند و سعی بر تکرار آن می‌نمایند. یادتان باشد رفتار شما جلوی فرزندان بسیار مهم است.
2)کمال گرا بودن
اگر خیلی مغرور و خودخواه باشید متاسفانه نمی‌توانید درست واقیت را ببینید. یادتان باشد ما دو دسته شخصیت مغرور داریم. دسته اول افرادی کمال گرا هستند و فکر می‌کنند که همه چی را می‌دانند، اما دسته دوم انسان‌ها شخصیتی مغرور و در کنار آن پذیرا دارند. دسته دوم با اینکه مغرور هستند اما انتقاد، نظر و مشورت دیگران را می‌شنوند. اما دسته اول به دلیل کمال گرا بودن فکر می‌کنند که از همه بهترند. این یک عادت غلط است که خیلی از دانش‌آموزان دارند. دانش‌آموز کمال گرا به خود می‌گوید من بلدم نیازی به مطالعه بیشتر نیست اما دانش‌آموز مغرور اما پذیرا می‌گوید درسته که من بلدم ولی باید نفر اول و از همه بهتر باشم پس مثال‌های سخت‌تری را حل می‌نمایم.
3) نداشتن هدف
خیلی مهم است که بدانید برای چه چیزی تلاش می‌کنید. تمرکز زمانی ظاهر می‌شود که مغز تشخیص دهد این فعالیت نسبت به بقیه اولویت دارد. قطعا دقت کردید که در حین درس خواندن یک دانش‌آموز ضعیف مدام پرش ذهنی دارد اما یک شخص هدف‌مند برای ذهن خود اهدافش را در اولویت قرار می‌دهد. پس داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان زمانی مشکل ساز می‌شود که مغر نتواند اولویت‌های خود را تشخیص دهد.
4) بیش از حد فکر کردن درباره همه چیز
اگر بیش از حد درباره خیلی چیزها فکر می‌کنید بدانید که شخصیت قدرتمندی ندارید. انسان‌هایی که دارای شخصیت قدرتمند هستند باید برای رسیدن به اهدافشان خود خواه باشند. یادتان باشد شما مغز خود را کنترل می‌کنید پس می‌توانید به آن دستور دهید تا در هنگام مطالعه مدام فکرهای مختلف را در ذهنتان ایجاد نکند. خیلی از دانش‌آموزان متاسفانه در حین مطالعه مدام به فکر مدرسه و اتفاق‌های افتاده فکر می‌کنند. قبل از مطالعه به هر چیزی که دوست دارید فکر کنید اما بعد از آن به هیچ عنوان در حین درس خواندن سعی کنید حواستان پرت نشود. مشکل داشتن تمرکز برای آزمون تیزهوشان برای کسانی بیشتر پیش می‌آید که ذهنی مشغول دارند.
5) مطالعه نادرست
یکی از مهمترین عواملی که مانع حفظ تمرکز می‌شود مطالعه بیش از 45 دقیقه الی یک ساعت به صورت مستمر است. دانش‌آموزان باید در چند پارت مطالعاتی برای خود به صورت روزانه برنامه‌ریزی کنند. برای داشتن مطالعه‌ای عالی و کارآمد می‌توانید مقاله نحوه مطالعه صحیح برای تیزهوشان را بررسی کنید.
مواردی که گفتیم برخی از دلایلی بود که باعث کاهش تمرکز میشد. دلایلی دیگری مانند:
احساس می‌کنید شرایط ایده‌آل برای شروع مطالعه را ندارید یا مهمتر از آن نمی‌دانید از کجا شروع کنید. دائما منتظر زمان “مناسب” برای شروع هستید.
اگر مشکل حفظ تمرکز دارید:
قبل از اینکه حواستان پرت شود، باید 5 تا 10 دقیقه روی یک کار دیگر تمرکز کنید. مثلا درس خواندن را متوقف و یک موسیقی بدون کلام گوش دهید.
خیلی از افرادی که ADHD دارند برای مطالعه دروس از روش مطالعه ایستاده یا مطالعه با صدای بلند استفاده می‌کنند. داشتن مطالعه با صدای بلند به شما خیلی در حفظ تمرکز کمک می‌کند.
چگونه بهتر تمرکز کنیم
هنگامی که دلیل عدم توانایی خود در تمرکز را می‌دانید، می‌توانید از استراتژی‌های مناسب برای افزایش تمرکز خود استفاده کنید. در زیر چند نکته برای انجام آن وجود دارد.
الف) اگر نمی‌دانید روی چه چیزی تمرکز کنید:
باید برای رفع این مورد اول از همه اهدافتان را مشخص کنید. سپس متناسب با روحیاتتان برنامه‌ریزی مطالعاتی تحت نظر مشاورین برگزیده آموزشگاه خط علم داشته باشید. زمانی که برنامه‌ریزی مطالعاتی انجام می‌دهید قشنگ می‌دانید که باید چه کاری انجام دهید. کسی که از تهران قصد رفتن به مشهد را دارد نیاز به یک نقشه خواهد داشت تا بتواند این مسیر طولانی را درک کند. برنامه درسی هم به همین صورت است. دانش‌آموزی که دوست دارد مبحث ضرب کسرها را یاد بگیرد اول باید خود ضرب و کسر را درک نماید و بعد از آن به مبحث ضرب کسرها برود. پس یک روز برای مفهوم ضرب و روز دیگر برای مفهوم کسر زمان قرار می‌دهد. برای داشتن یک برنامه‌مطالعاتی همه جانبه می‌توانید مقاله نحوه نوشتن یک برنامه مطالعاتی را بررسی نمایید. شما با برنامه مطالعاتی یک کار بزرگ را برای ارتباط و درک بهتر به قسمت‌های کوچک تبدیل می‌کنید.
ب) اگر استقامت تمرکز ندارید:
تمام عوامل حواس پرتی را از فضای مطالعاتی خود پاک کنید. تلفن همراه را در اتاق دیگری بگذارید و روی یک یادداشت چسبناک بنویسید که دقیقاً روی چه چیزی کار می‌کنید و آن را در جایی واضح در فضای کاری خود بچسبانید. قدرت یادآوری بصری را دست کم نگیرید. از مطالعه با صدای بلند استفاده کنید و پارت‌های مطالعاتی بیش از یک ساعت نداشته باشید.
